Health issues
Wat is ondervoeding?
Bij ondervoeding verkeert het lichaam in een toestand waarin het niet correct werkt door een gebrek aan essentiële voedingsstoffen. Deze voedingsstoffen zijn de koolhydraten, de vetten en de eiwitten, die samen ook wel de macrovoedingsstoffen worden genoemd.
Image
Er zijn verschillende redenen waarom iemand een tekort aan deze voedingsstoffen kan hebben:
Niet genoeg voedsel innemen.
Het lichaam kan het ingenomen voedsel niet verteren of absorberen.
De persoon heeft een ernstige ziekte die de behoeften verandert. In dit laatste geval hebben we het over ondervoeding die aan een ziekte gekoppeld is.
Het lichaam heeft naast macrovoedingsstoffen ook microvoedingsstoffen nodig: vitaminen, oligo-elementen en mineralen. De redenen voor een tekort aan microvoedingsstoffen kunnen verschillen van de redenen voor een tekort aan macrovoedingsstoffen.
Behandeling
Om ondervoeding aan te pakken, moeten meerdere stappen gezet worden:
Vroegtijdige screening van risicopatiënten: het is belangrijk om de patiënten met een ondervoedingsrisico zo vroeg mogelijk op te sporen, bij het eerste contact met deze patiënten, tijdens een raadpleging of bij opname in het ziekenhuis.
Diagnose van ondervoeding: deze diagnose wordt gesteld bij een combinatie van een oorzaak en een zichtbaar gevolg (onvrijwillig gewichtsverlies, lager dan normale BMI of ‘body mass index’, vermindering van spiermassa of kracht).
Vaststelling van voedingsdoelstellingen: de professionele beoefenaars van de gezondheidszorg leggen doelstellingen vast voor energie- en proteïnetoevoeging om de voeding te verrijken.
Controle op de voedselinname: er wordt nagegaan of de patiënt deze doelstellingen bereikt. Als dat niet zo is, kunnen orale voedingssupplementen worden aangeboden tussen de maaltijden.
Enterale voeding: als de voedingssupplementen niet volstaan, kan enterale voeding worden overwogen. Dit betekent dat de patiënt voeding toegediend krijgt via een slangetje tot in de maag.
Parenterale voeding: als deze enterale voeding niet volstaat, kan uiteindelijk nog ‘parenterale’ voeding worden overwogen. Dit betekent dat de patiënt de voedingsstoffen direct in de aders ingespoten krijgt.
Om ondervoeding aan te pakken, is een nauwe samenwerking vereist tussen verschillende professionals in de gezondheidszorg, zoals artsen, diëtisten, verpleegkundigen, logopedisten en apothekers.
Cas Concrete voorbeelden
Er zijn meerdere situaties waarin mensen ondervoed kunnen geraken en nood hebben aan bijzondere ondersteuning om te eten. Bijvoorbeeld:
Mensen met kanker in het hogere gedeelte van het spijsverteringskanaal hebben het soms moeilijk om voldoende te eten. Een sonde naar de maag of de dunne darm kan dan helpen voldoende voeding op te nemen.
Ook mensen met een eetstoornis zoals anorexia kunnen ondervoed geraken. Zij kunnen tijdelijk nood hebben aan enterale voeding, d.w.z. speciale voeding, aangepast aan wat ze concreet nodig hebben.
Na obesitas-chirurgie nemen patiënten bepaalde voedingsstoffen soms slechts in te kleine hoeveelheden op. Zij hebben dan nood aan voedingssupplementen om dit te helpen voorkomen.
Na een CVA (cerebraal vasculair accident, = beroerte) hebben patiënten soms slikproblemen. Ze kunnen dan voeding met aangepaste textuur nodig hebben, of soms – bij een lager bewustzijnsniveau – enterale (sonde)voeding.
Focus
In de thuisomgeving wordt de opvolging van de enterale of parenterale voeding verzorgd door een ervaren multidisciplinair team (artsen, diëtisten, verpleegkundigen). Zij worden betrokken bij het aanbrengen van katheters, het voorlichten van patiënten en hun familie, en de organisatie van de raadplegingen voor een nauwgezette monitoring. Het Erasmeziekenhuis laat honderden patiënten profiteren van dit type opvolging. We beschikken over alle nodige structuren voor de screening, behandeling en opvolging van patiënten dankzij een multidisciplinair team met veel expertise en alle beschikbare knowhow.
Wij hebben bijzondere expertise ontwikkeld voor de opvolging van voedingsproblemen bij patiënten met aandoeningen van alvleesklier en/of slokdarm. Het Erasmeziekenhuis is een expertisecentrum op dit terrein, dankzij ons toegewijde team en onze spitstechnologie.
Ons erkende centrum voor parenterale voeding beschikt over een multidisciplinair team dat nauw samenwerkt met het oog op een optimale behandeling van patiënten die voor langere termijn nood hebben aan dergelijke parenterale voeding, en dit wegens goedaardige of kankerachtige darmaandoeningen.
Het Erasmeziekenhuis is een uitgelezen locatie voor patiënten die nood hebben aan hoogkwalitatieve verzorging en opvolging van ziektes die langdurige gespecialiseerde voeding vereisen.
Onze specialisten
Gerelateerde diensten
Publications
ESPEN practical guideline on clinical nutrition in acute and chronic pancreatitis.
Arvanitakis M, Ockenga J, Bezmarevic M, Gianotti L, Krznarić Ž, Lobo DN, Löser C, Madl C, Meier R, Phillips M, Rasmussen HH, Van Hooft JE, Bischoff SC.
Clin Nutr. 2024 Feb;43(2):395-412.
Dietary strategies in non-alcoholic fatty liver disease patients: From evidence to daily clinical practice, a systematic review.
Hadefi A, Arvanitakis M, Trépo E, Zelber-Sagi S.
United European Gastroenterol J. 2023 Sep;11(7):663-689.
Percutaneous endoscopic jejunostomy: when, how, and when to avoid it.
Gkolfakis P, Arvanitakis M.
Curr Opin Gastroenterol. 2022 May 1;38(3):285-291.
Lien vers Array
Risque de dénutrition et dénutrition avérée : actualisation des critères de diagnostic.
Preiser JC, Farine S.
Rev Med Brux 2022;43(1):7-11.
