Achillespeestendinopathie bij topsporters

Lopen, springen, plotse richtingsveranderingen: de achillespees wordt bij veel sporten zwaar op de proef gesteld. De aandoening komt vaak voor bij topsporters, maar spaart ook de hobbyjoggers, dertigers met een plotse motivatie om een marathon te lopen of veertigers die na een pauze van 10 jaar terug gaan padellen niet. 

Eerst heeft de patiënt een matige pijn, voelt het wat oncomfortabel. Dan wordt het ongemak langzaamaan chronisch, nemen de prestaties af en volstaat rust niet meer. Dat is waar de huisarts ten tonele verschijnt, want hij is vaak de eerste die de patiënt ziet, soms al bij de eerste pijn. Hij kan de juiste behandeling opstarten, courante fouten vermijden en vooral voorkomen dat de aandoening chronisch wordt.

Daarom organiseert de dienst Orthopedie van het Academisch Ziekenhuis Brussel (H.U.B.) op 10 mei een symposium gewijd aan de behandeling van achillespeestendinopathie (AT) bij topsporters. Het doel? Huisartsen beter uitrusten om met deze frequente en soms moeilijk te behandelen aandoening om te gaan. Ontmoeting met dr. Hamlet MIRZOYAN, directeur van de dienst Orthopedie van het H.U.B. en specialist in sportgeneeskunde.

In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, is achillespeestendinopathie geen acute ontsteking, maar een progressieve degeneratie van de pees. 

Er zijn twee verschillende vormen: niet-insertie-tendinopathie (gelokaliseerd 2 à 6 cm boven de hielbeenaanhechting), die het meest voorkomt bij sporters, en insertie-tendinopathie (ter hoogte van de aanhechting van de pees op het hielbeen), die moeilijker te behandelen is. 

In beide gevallen zijn de klinische symptomen vaak kenmerkend: pijn aan de achterkant van de enkel, vaak bij inspanning, maar ook bij het opstarten (koude pijn die afneemt bij opwarming), ochtendpijn met stijfheid bij het opstaan, ongemak bij lopen of lang wandelen, een voelbare verdikking van de pees of een knobbeltje.

Achillespeestendinopathie wordt vaak gezien in de huisartsenpraktijk, vooral bij sportieve patiënten, maar ook bij anderen. De huisartsen spelen een fundamentele rol bij de vroege opsporing, eerste therapeutische oriëntatie en opvolging van deze patiënten.

Patiënten met achillespeestendinopathie nemen vaak hun toevlucht tot ontstekingsremmers, die ze herhaaldelijk nemen, of infiltraties met corticosteroïden. Het probleem is dat die behandelingen hen niet helpen. Integendeel, ze kunnen de pees verzwakken.

"Maar al te vaak komen patiënten bij ons wanneer ze er al een paar maanden last van hebben en de situatie soms al verergerd is, terwijl een correcte behandeling in een vroeger stadium had kunnen voorkomen dat de aandoening chronisch werd."
 

Wanneer de huisarts een patiënt doorverwijst naar een specialist

In sommige situaties moet een specialist worden geraadpleegd. Als de pijn aanhoudt ondanks 6 à 8 weken correcte behandeling – d.w.z. rigoureuze kinesitherapie en een aanpassing van de sportactiviteit – of als er een vermoeden is van een gedeeltelijke scheur, schade aan de aanhechting of aanzienlijke verkalking, wordt aanbevolen dat de patiënt wordt doorverwezen naar een specialist in sportgeneeskunde.

"Als de behandeling niet helpt of het probleem chronisch wordt, moet er actie worden genomen. Ook dagelijkse invaliderende pijn is een criterium om door te verwijzen."

De dienst Orthopedie van het H.U.B. biedt een multidisciplinair zorgtraject dat begint met een nauwkeurige beoordeling, inclusief gerichte beeldvorming (dynamische echografie of MRI, afhankelijk van de situatie), gevolgd door een overleg van ons team van orthopedisten, sportartsen en kinesisten.

Afhankelijk van de ernst en progressie van de achillespeestendinopathie kan de patiënt baat hebben bij geavanceerde revalidatieprotocollen (excentrisch, isometrisch, proprioceptie enz.); extracorporele shockwaves, die doeltreffend zijn bij chronische vormen; PRP-injecties (bloedplaatjesrijk plasma), in zorgvuldig geselecteerde gevallen; en, als laatste redmiddel en waar mogelijk, minimaal invasieve chirurgie.

"Voor topsporters bestaat de uitdaging er ook in om een geleidelijke heropbouw van hun prestaties te plannen door de trainingsbelasting aan te passen, wat we doen in nauwe samenwerking met hun trainers en medische teams."

Een betere dialoog en samenwerking tussen de zorglijnen

Dit symposium heeft een dubbel doel: ten eerste concrete hulpmiddelen aanreiken voor een doeltreffende behandeling van meet af aan en ten tweede de coördinatie tussen huisartsen en specialisten verbeteren. 

"We hopen dat dit symposium hen concrete, actuele hulpmiddelen zal bieden. Achillespeestendinopathie is geen goedaardige aandoening bij sporters: als het genegeerd wordt, kan het een seizoen of zelfs een carrière in gevaar brengen. Maar bij een correcte behandeling van meet af aan hebben de meeste gevallen een gunstige afloop. De huisarts vormt de basis voor dat succes."